Hành trình lập Bảo tàng Mỹ thuật Cecile Le Pham: Khát vọng lan tỏa văn hóa Việt

Mang trong mình hai dòng máu Pháp – Việt, doanh nhân Cecile Le Pham hơn 30 năm qua vẫn dành trọn tâm huyết cho đất nước nơi bà sinh ra. Không chỉ đóng góp cho kinh tế, bà còn bền bỉ bảo tồn văn hóa, gìn giữ cổ vật và lan tỏa tình yêu Việt Nam đến thế hệ trẻ.

Doanh nhân với trái tim ấm áp

Cecile Le Pham sinh năm 1952 tại Huế, cha là người Pháp và mẹ là người Việt. Tuổi thơ của bà gắn liền với các trường bán trú Pháp tại Việt Nam. Dù mang hai nền văn hóa, giọng nói của bà vẫn giữ âm sắc dung dị của người phụ nữ Nam Bộ pha chút tiếng Pháp.

Năm 1979, bà sang Pháp định cư và đến năm 1990 quay lại Việt Nam thăm mẹ. Đây cũng là thời điểm đất nước mở cửa, mời gọi đầu tư. Hưởng ứng tinh thần đổi mới, Cecile Le Pham quyết định đầu tư vào ngành may dệt.

Đến nay, bà là chủ hai nhà máy may mặc Dacotex tại Khu công nghiệp Hòa Thọ (Đà Nẵng) và Chu Lai (Quảng Nam). Tại Huế, bà thành lập Hudatex – công ty liên doanh may mặc với doanh nghiệp nhà nước, đồng thời sở hữu khách sạn Le Domaine de Cocodo nổi tiếng ở cố đô.

Không chỉ kinh doanh, bà còn dành nhiều tâm sức cho hoạt động thiện nguyện. Gần 20 năm qua, Cecile Le Pham phối hợp với Hội LHTN tỉnh Quảng Nam tài trợ lắp đặt điện mặt trời cho đồng bào thiểu số ở Nam Giang, Đông Giang, Nam Trà My, Bắc Trà My.

Bà cũng hỗ trợ lương thực, sách vở, đồ dùng học tập cho trẻ em nghèo tại Hòa Vang (Đà Nẵng), A Lưới, Nam Đông (Thừa Thiên Huế)… Đặc biệt, bà đã lập ba cô nhi viện Hoa Mai tại Đà Nẵng và Hậu Giang, Cần Thơ nuôi dưỡng trẻ mồ côi suốt ba thập kỷ.

Bước ngoặt của cuộc đời: xây dựng bảo tàng mỹ thuật

Vai trò doanh nhân đưa Cecile Le Pham đi nhiều nơi trên thế giới. Mỗi hành trình là cơ hội để bà tìm hiểu di sản văn hóa của nhiều dân tộc. Từ đó, bà bắt đầu sưu tầm cổ vật, mỹ thuật phẩm và hiện vật văn hóa từ hơn 40 quốc gia, đưa về Pháp rồi chuyển dần về Việt Nam.

Tác giả bài viết chụp hình kỷ niệm cùng Bà Cecile Le Pham

Bà chia sẻ:
“Tôi muốn lập một bảo tàng mỹ thuật để giới thiệu di sản văn hóa của Việt Nam và nhân loại, lan tỏa giá trị nghệ thuật đến cộng đồng và du khách.”

Sau hơn ba năm chuẩn bị, vượt qua nhiều vòng giám định chuyên môn, đề án của bà được UBND tỉnh Thừa Thiên Huế phê duyệt. Ngày 24/4/2023, Bảo tàng Mỹ thuật Cecile Le Pham chính thức khai trương tại Huế, trở thành bảo tàng tư nhân thứ 5 của địa phương.

Bảo tàng nằm trong khuôn viên khách sạn Le Domaine de Cocodo (53 Hàm Nghi, Huế), với chủ đề “Mỹ thuật Phật giáo Á Đông – những tiếp cận đa chiều”. Hơn 50 tượng Phật, pháp khí, kinh sách và hiện vật quý từ Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Việt Nam… được trưng bày, phản ánh hai dòng mỹ thuật Phật giáo Tiểu thừa và Đại thừa, đồng thời thể hiện sự giao thoa văn hóa giữa các quốc gia Á châu.

Giữ gìn cổ vật như giữ mảnh hồn dân tộc

Suốt nhiều năm, Cecile Le Pham sưu tầm và bảo tồn hàng trăm hiện vật gắn với đời sống, văn hóa Việt Nam: từ gốm cổ, trang phục truyền thống đến vật dụng sinh hoạt xưa. Điều đáng trân trọng không chỉ là số lượng hiện vật, mà là cách bà nhìn vào mỗi cổ vật như một phần linh hồn dân tộc.

Bà thường nói với giới trẻ:
“Hãy biết yêu và trân trọng văn hóa Việt, trước khi người khác yêu nó giúp bạn.”

Trong các buổi giao lưu tại bảo tàng, bà kể chuyện về văn hóa Việt một cách giản dị, gần gũi, giúp sinh viên chạm tới giá trị truyền thống theo cách tự nhiên nhất. Không ít bạn trẻ rời buổi gặp gỡ với cảm xúc vừa tự hào, vừa ngẩn ngơ vì biết quá ít về văn hóa nước mình – và cũng từ đó bắt đầu hành trình tìm hiểu bản sắc Việt.

Cầu nối văn hóa Pháp – Việt

Niềm yêu văn hóa Việt giúp bà trở thành cầu nối giữa hai quốc gia. Qua các triển lãm, chương trình nghệ thuật và dự án quốc tế, bà giới thiệu câu chuyện Việt Nam đến bạn bè thế giới bằng sự tôn trọng và nhiệt thành.

Mỗi lần kể về các cổ vật trong bảo tàng, giọng bà luôn chùng lại – đầy yêu thương dành cho quê hương nơi bà sinh ra. Bà nói:
“Văn hóa là linh hồn của dân tộc. Mất văn hóa, mất tất cả.”

Thông điệp gửi thế hệ trẻ Việt Nam

Câu chuyện của Cecile Le Pham nhắc nhở rằng giữa thời đại số, khi giới trẻ hướng nhiều đến tương lai, đừng quên nền văn hóa mà cha ông đã gìn giữ bằng bao hy sinh.

Sưu tập pháp lang Trung Hoa và vật dụng trang trí Việt Nam trưng bày ở BT Mỹ thuật Cecile Le Pham. Ảnh: NGUYỄN TẤN ANH PHONG

Văn hóa không chỉ nằm trong cổ vật, mà trong từng câu chuyện, từng lối sống, từng nếp sinh hoạt của người Việt hôm nay. Giữ gìn văn hóa không nhất thiết phải làm điều lớn lao; nó bắt đầu từ sự trân trọng nhỏ bé hằng ngày.

Và nếu một người phụ nữ mang hai dòng máu Pháp – Việt còn dành cả đời để gìn giữ văn hóa Việt, thì thế hệ trẻ – những người sinh ra mang quốc tịch Việt Nam – càng cần tự hào, tiếp nối và viết tiếp vẻ đẹp văn hóa dân tộc.

Thùy Linh